AI in de zorg is pas veilig als de infrastructuur klopt

De twee vragen die elke AI-pilot maken of breken

Al jaren horen bestuurders dat kunstmatige intelligentie de werkdruk in de zorg kan verlichten. Tijdens congressen zien ze demo’s van triagetools of apps die dossiers samenvatten. Het lijkt alsof deze oplossingen morgen al inzetbaar zijn.

Zodra een pilot binnen de eigen instelling wordt besproken, verschuift de aandacht. Het optimisme van de demo maakt plaats voor kritische vragen. Juridische en IT-afdelingen willen weten of het niet alleen bruikbaar is, maar ook veilig, en stellen daarbij steeds dezelfde twee vragen..

De eerste gaat over compliance: “Voldoen we aan de wet- en regelgeving?”

Denk aan AVG, NIS2 en de aankomende AI Act. Voor bestuurders en toezichthouders is dit een harde randvoorwaarde.

De tweede gaat over veiligheid: “Wat gebeurt er met onze data?”

Wordt patiëntinformatie opgeslagen op een plek waar de instelling geen zicht op heeft? Of wordt de data zelfs gebruikt om commerciële modellen slimmer te maken?

Samengevat:

• Compliance: gaat over de vraag of AI-oplossingen passen binnen de juridische en bestuurlijke kaders.
• Veiligheid: gaat over waar de data staat, wie erbij kan en of dat aantoonbaar onder controle is.

In de praktijk stranden projecten in de zorg zelden op de techniek. Het zijn bijna altijd vragen over compliance en veiligheid die ervoor zorgen dat een project niet verder komt dan de pilotfase.

En juist daar ligt de belofte. Veiligheid en compliance hoeven pilots niet te vertragen. Met de juiste infrastructuur kun je er nú aan voldoen.

Veiligheid hangt af van waar AI draait

Vertrouwen in AI begint niet bij de toepassing, maar bij de infrastructuur. Dáár wordt bepaald wie toegang heeft en hoe data beschermd is. Het verschil tussen een veilige en een risicovolle toepassing zit vaak niet in de software zelf, maar in de omgeving waarin de data wordt verwerkt en opgeslagen.

Of patiëntinformatie buiten Europa belandt of veilig in Nederland blijft, maakt in de praktijk het verschil tussen twijfel en zekerheid. In de zorg gaat het grofweg om drie scenario’s:

• Publieke dienst. Patiëntgegevens worden verwerkt in een algemene AI-dienst waarvan de servers buiten Europa staan. Het blijft onduidelijk waar de data precies terechtkomt, wie er toegang toe heeft en of ze wordt gebruikt om commerciële modellen slimmer te maken.
• Lokaal Nederlands datacenter. De servers staan in een zorg-grade omgeving binnen Nederland. Data verlaat het land niet, alle toegang wordt geregistreerd en bewaakt, en de infrastructuur voldoet aan de strengste wet- en regelgeving.
• On premise datacenter binnen het ziekenhuis. Data blijft volledig binnen de muren van de instelling. Deze optie wordt vaak gekozen bij zorgkritische toepassingen waar elke seconde telt en maximale controle nodig is.

Voor bestuurders en IT-managers is dit onderscheid cruciaal. In het publieke scenario ontbreekt grip en is compliance nauwelijks te garanderen. Bij een lokaal Nederlands datacenter of een on premise ziekenhuisomgeving is wél aantoonbaar dat de infrastructuur voldoet aan de strengste eisen en dat alle datastromen volledig onder regie van de instelling blijven.

Echte zekerheid ontstaat pas als de infrastructuur klopt.

Van IC tot HR: zo werkt een hybride aanpak

Niet elke toepassing vraagt om dezelfde mate van beveiliging. In de zorg kun je onderscheid maken tussen twee niveaus.

• Zorgkritisch: toepassingen die direct met levens te maken hebben. Denk aan IC-monitoring of AI die artsen ondersteunt bij diagnostiek. Deze horen on-premise te draaien, in het datacenter van het ziekenhuis. Geen seconde mag die data het gebouw verlaten.
• Zorgondersteunend: toepassingen die processen lichter maken, zoals HR, administratie, kennismanagement of beleidsanalyses. Deze kunnen veilig draaien in een Nederlandse cloudomgeving, mét dezelfde borging van privacy en logging.

Stel je een gebouw met twee poorten voor. Door de eerste poort gaat alles wat direct met patiëntenzorg te maken heeft. Die poort komt uit in je eigen serverruimte, binnen de muren van het ziekenhuis. De tweede poort is voor ondersteunende data en leidt naar een Nederlandse cloudomgeving die alleen door jouw organisatie wordt gebruikt.

Zo blijft het zorgkritische dichtbij en volledig onder controle, terwijl ondersteunende processen snel en veilig in de cloud kunnen draaien. Denk aan HR-taken of beleidsanalyses die zonder vertraging uitgevoerd worden.

Stop met wachten: veilige infrastructuur is er vandaag al

Bestuurders maken zich zorgen dat patiëntdata in Amerikaanse clouds belandt en wachten daarom tot Europa eigen AI-megafabrieken neerzet. Dat lijkt logisch, maar het is niet nodig.

De oplossing is er vandaag al. In Nederland staan datacenters die speciaal zijn ingericht én gecertificeerd voor de zorg. Ze voldoen aan strikte normen zoals NEN 7510 en ISO 27001, hebben aanvullende processen ingericht voor datasegregatie en noodherstel, en zijn aantoonbaar voorbereid op audits binnen de zorgsector.

Data verlaat het land niet, toegang wordt bewaakt en er is geen koppeling met commerciële modellen.

De boodschap is eenvoudig. Wie blijft wachten op Europese megafabrieken verliest kostbare tijd. Zorginstellingen die nú kiezen voor bestaande Nederlandse infrastructuur, maken vandaag al ruimte voor veilige innovatie.

Waarom de juiste partners het verschil maken

Zelfs de beste infrastructuur komt pas echt tot zijn recht als er een partner is die de vertaalslag maakt naar de zorgpraktijk. Een datacenter kan veiligheid en capaciteit bieden, maar zonder integratie in bestaande systemen, governance en gebruiksvriendelijke interfaces blijft het iets waar bestuurders en zorgprofessionals weinig mee kunnen.

Daar ligt precies de rol van partijen als PAQT en haar gespecialiseerde infrastructuurpartners. Samen zorgen we dat de achterkant én de voorkant kloppen. De infrastructuur voldoet aan de hoogste eisen voor veiligheid en compliance, en sluit naadloos aan op de praktijk in de zorg.

Tegelijkertijd wordt die infrastructuur zo ingericht dat die direct aansluit op het dagelijks werk. Denk aan koppelingen met EPD’s, duidelijke logging en dashboards die inzicht geven in wie wanneer toegang heeft gehad.

Zo ontstaat grip. Bestuurders krijgen zekerheid, IT-managers weten dat veiligheid en compliance vanaf het begin zijn ingebouwd, en innovatiemanagers zien dat pilots sneller kunnen doorgroeien naar dagelijks gebruik in de zorgpraktijk.

“Veilig AI-gebruik gaat niet over wát je ermee doet, maar waar het draait. Infrastructuur is de sleutel tot vertrouwen.” – Igor Brouwers, CEO bij PAQT

Checklist: veilig AI-gebruik in de zorg

Bestuurders en IT-managers willen vaak snel weten: “Hebben wij de basis op orde?”

Deze checklist geeft een eenvoudig houvast. Het is geen technische handleiding, maar een praktische toets waarmee je direct ziet of de fundamenten voor veilig AI-gebruik kloppen.

• Staat de infrastructuur fysiek binnen de Nederlandse/EU-jurisdictie?
• Wordt data gegarandeerd niet gebruikt voor externe training?
• Zijn zorgkritische en ondersteunende toepassingen gescheiden?
• Is logging, auditing en failover standaard ingericht?
• Kun je modellen updaten zonder dat interne data de infrastructuur verlaat?

Als je deze vragen met “ja” kunt beantwoorden, heb je de basis gelegd voor veilig gebruik van AI in de zorg. Dat geeft niet alleen zekerheid, maar ook de ruimte om veilig te versnellen.

Veilig versnellen met AI begint bij de basis

Door dit hele artikel heen liep één rode draad. De grootste blokkades bij AI zitten niet in de techniek, maar in de vraag of het veilig genoeg is. Het antwoord ligt in de infrastructuur. Dáár wordt bepaald waar data staat, wie erbij kan en hoe zekerheid wordt geborgd.

Als de infrastructuur klopt, ontstaat rust in de boardroom, grip bij IT en vertrouwen op de werkvloer. Dan worden pilots niet langer afgeremd, maar groeien ze door naar dagelijks gebruik in de zorgpraktijk.

AI zelf is niet het risico. Het echte risico zit in een infrastructuur die geen zekerheid biedt.

Daarom is de keuze eenvoudig. Wie vandaag kiest voor bestaande Nederlandse infrastructuur, maakt direct ruimte om veilig te versnellen en toepassingen écht te laten landen in de zorg.

Bij PAQT denken we daar graag in mee, samen met bestuurders, IT- en innovatiemanagers die grip en vertrouwen willen bij de inzet van AI.