Blog

"Wij kunnen dat veel beter, met minder mensen!"

Leestijd 5 min

Door Maurits Dijkgraaf

Twaalf jaar geleden ben ik als jonge ondernemer begonnen met het ontwikkelen van bedrijfskritische software. Van huis uit ben ik een technische bedrijfskundige en geen developer. Sommige zaken heb ik me daarom altijd afgevraagd. Een daarvan:

Waarom werken grotere softwarebedrijven met extreem veel developers aan een product, waarvan ik vroeger dacht, dat ook wel met een team van 2 developers te kunnen maken?

Zelf dacht ik altijd dat wij het slimmer deden dan die ‘grote’ bedrijven. Na 12 jaar ervaring heb ik echter steeds meer gevoel gekregen wat de echte reden hiervoor is. Ik heb geleerd hoe je extreem veel effectiever kan werken als je op het juiste moment je team op de ’juiste’ stand zet. En hoe je deze kennis kan gebruiken om iedereen voorbij te racen in je markt als het moment daar is.

Hiervoor gebruik ik de eerste 4 fases die ik tegenkom in bijna elk softwareproduct.

Development team bij PAQT

Wij gaan groot worden met ons SaaS-product!

Yes! Je hebt een aantal jaren een kans gezien in jouw markt en bent een softwareproduct gestart. Het product slaat aan, er is een product-market fit en de klanten zijn enthousiast. Je bedrijf groeit en je team met enkele developers lanceert de ene na de andere nieuwe functionaliteit.

De verkoop gaat goed, er komen steeds meer klanten bij. Die hebben natuurlijk ook steeds meer wensen, die pak je allemaal op met je team. Toch begint er op de achtergrond een en ander te wringen. Een lijst met bugs en een backlog die oneindig lijkt. Het lukt opeens niet meer zo makkelijk om zaken af te krijgen, het testen van alles duurt ook steeds langer.

Nog meer mensen erbij lijkt een oplossing, waarom lijkt echter alles de afgelopen tijd zo stroperig te gaan terwijl het eerst ontzettend rap ging?

 

De bekende misstap in productontwikkeling

Het is onderdeel van een cyclus die we vanuit PAQT veel tegenkomen bij SaaS bedrijven. Als nieuw bedrijf begint men hard te ontwikkelen, in snel tempo nieuwe features te lanceren, maar onderhoud en structuur krijgen te weinig aandacht. Om door te groeien is dat echter essentieel.

Start je hier te laat mee dan kan dat de backlog vertragen, maar ook de interne sfeer in je team negatief beïnvloeden. Stop je er echter wel de juiste energie in, dan kom je met je bedrijf in een geheel nieuwe fase.

We bespreken elke fase op basis van onze eigen ervaringen en laten zien hoe je door vroeg in het proces andere keuzes te maken, je daar later profijt van zult hebben.

Fase 1: De Pionier Fase  – de mogelijkheden zijn eindeloos

Tijdens de eerste fase van productontwikkeling staat je bedrijf in het teken van pionieren. Je hebt een idee, met lage kosten en een klein team (1 of 2 developers) heb je een eerste versie (prototype) ontwikkeld. De eerste klanten zijn het bewijs dat je beet hebt.
Deze eerste fase is er een waarin je allerlei dingen probeert. Je weet niet nog exact wat klanten nodig hebben. Daarom ontwikkel je veel features om klanten blijer te maken of meer klanten aan te kunnen sluiten. De focus ligt niet op de kwaliteit van de code of de infrastructuur.Je wilt vooral iets hebben staan dat werkt en waarde biedt voor je eerste klanten. Er zijn ook nog niet zo veel bugs. Je hebt namelijk nog goed overzicht van wat je allemaal bouwt en de applicatie is relatief klein. De focus ligt volledig op het bouwen van nieuwe, innovatieve functionaliteiten en weinig op onderhoud.

Meer en meer klanten sluiten zich vervolgens bij je aan en je merkt dat je begint te groeien. Dit is het moment dat je qua ontwikkeling een stap gaat zetten. Je developer die met hart en nieren de tool in elkaar heeft gezet, geef je extra handen en voeten om sneller door te ontwikkelen. Door één of meerdere extra developers aan te nemen ga je over op Fase 2.

Fase 2: De Start Up Fase  – tomeloze groei begint langzaam te knellen

De tool waarmee je eerst een aantal klanten bediende, wordt groter. Je hebt inmiddels enkele developers in dienst die razendsnel allerlei features bouwen en releasen.

Naast dat de applicatie steeds uitgebreider wordt, geldt dat ook voor de lijst met bugs en de backlog. Die vult zich steeds verder. Doordat je allerlei modules hebt bijgebouwd, komt het regelmatig voor dat de release van een functionaliteit, ergens anders in de applicatie problemen oplevert. Het overzicht begin je kwijt te raken. Door het grotere aantal klanten komen er steeds meer toeters en bellen aan de applicatie: je SaaS-applicatie wordt steeds meer een maatwerk applicatie voor een grotere groep klanten.

Ontsnappen aan de bijna onvermijdelijke valkuil

Dit is waar we vaak zien dat bedrijven in de problemen komen en niet verder kunnen groeien. De applicatie piept en kraakt. Eigenlijk al te lang. Nu is het belangrijk eens goed te kijken naar de structuur en een zogeheten refactoring uit te voeren. Dat kost tijd en geld.

Als er weinig onderhoud- en kwaliteitscontroles zijn geweest, moet je nu echt een inhaalslag maken om in Fase 3 te komen. Zonder goed fundament kun je eigenlijk niet meer verder.

Hier zien we de grote valkuil bij veel SaaS-ondernemers. Blijf je doorwerken op de startup manier, dan zal je applicatie steeds groter worden met steeds meer problemen tot gevolg. We spreken dan ook wel over constant “brandjes blussen”.

Scrumpoker bij PAQT

Op een gegeven moment is er geen weg meer terug. Je software is te groot om nog te kunnen onderhouden. Of de druk van klanten om problemen op te lossen geeft geen tijd meer om deze zakelijk nog structureel aan te pakken.

Deze ‘Start Up Fase’ kun je goed doorkomen door op tijd, meer tijd te gaan besteden aan structuur en onderhoud. Je zult dan moeten accepteren dat nieuwe features minder snel (maar wel veel beter) opgepakt kunnen worden dan hiervoor.  Je zult makkelijker in Fase 3 komen en op lange termijn meer rendement halen uit je ontwikkelingen.

Fase 3: de Structuur Fase  – de basis voor toekomstige innovaties

In deze fase ga je aan de slag met de structuur van zowel de applicatie, alsook het ontwikkelteam. Er is een duidelijke strategie nodig waar je naartoe wilt, waarbij security en compliance belangrijker worden. Zo is het in deze fase ontzettend belangrijk een keuze te maken over de technieken die wilt gebruiken. Je legt immers de basis voor de toekomst.

Dankzij de focus op een betere structuur gaat de kwaliteit van de applicatie sterk omhoog. Initieel gaat de ontwikkeling van nieuwe functionaliteiten niet meer zo snel als in de vorige fases. De complexiteit is immers toegenomen en alles wordt eerst telkens goed doordacht. Later zul je tijdwinst boeken, de doorontwikkeling levert nu namelijk minder bugs op en de backlog wordt korter. Je kunt je echt focussen op het neerzetten van een robuuste applicatie.

Niet alleen voordelen voor de applicatie, ook je team profiteert

Een groot voordeel van deze fase is dat het ook makkelijker gaat worden ontwikkelaars aan te trekken. Een hogere kwaliteit van werken motiveert ontwikkelaars om aan de applicatie te werken, de afhankelijkheid van enkele developers neemt hierdoor ook af.

Toch liggen er uitdagingen op de loer. Je ontwikkelt comfortabel, terwijl de concurrentie langzaam dichterbij komt. De meerwaarde van een betere technische applicatie neemt steeds meer af naarmate je hier meer tijd in stopt. Een concurrent kan met de kennis die jij hebt opgedaan een volledig nieuw product ontwikkelen dat voldoet aan de klantwensen en je uit de markt proberen te drukken.

Projectbespreking PAQT

Met al jouw kennis van zaken is het daarom belangrijk om op tijd door te groeien naar de volgende fase. We noemen dit ook wel de ‘Innovatie Fase’. Zie dit als een combinatie van de ‘Pioneer Fase’, met de kwaliteit van de ‘Structuur Fase’.

Om deze twee fases te combineren heb je echter veel meer medewerkers nodig dan hiervoor. Het ontwikkelen van modules in Fase 4 kost namelijk wel 6 tot 9x zoveel tijd als in de ‘Pioneer Fase’, toen je nog met een heel klein team was. Gelukkig heb je nu ook een veel groter product met meer klanten. Je kan het daarom financieel ook beter aan. Het is tijd voor Fase 4!

Fase 4: de Innovatie Fase  – je voorsprong verzilveren

Je applicatie is inmiddels robuust neergezet, je hebt een sterk team en productontwikkeling is stabiel. Toch wil je marktaandeel veroveren of in elk geval behouden. Misschien heb je wel de visie om een hele suite aan applicaties te bouwen. Door nu de juiste mensen aan te nemen en een of meerdere innovatieteams op te zetten, kun je écht radicaal vernieuwende dingen gaan bouwen.

Anders dan Fase 1 en 2, doe je dit nu op een uitstekend fundament en heb je de ruimte zaken te valideren en te itereren. Je team bestaat in deze fase uit een UX-team, roadmap managers, digital consultants en meerdere ontwikkelteams.

Het niveau van onderhoud is net als in de vorige fase inmiddels erg hoog, maar de complexiteit van de applicatie of suite is dat ook. Bugs komen voor, maar weet je snel op te lossen. Je bent als bedrijf in de fase beland waarin je echt met totaal vernieuwende dingen kunt komen.

Voorsprong of inhaalslag

Bedrijven die op tijd voldoende focus hebben gehad voor onderhoud en structuur, gaan in deze fase echt spijkers met koppen slaan. Het is voor hen mogelijk relatief meer te innoveren dan te onderhouden. Is die aandacht er vanaf de allereerste fase niet geweest, dan blijft er altijd een inhaalslag gaande qua onderhoud waardoor er minder geïnnoveerd kan worden dan gehoopt.

In markten die volwassen worden zien wij dat de SaaS bedrijven die dit goed op orde hebben uiteindelijk winnen van alle concurrenten die hun techniek niet op orde hebben. Die laatste groep blijft vastlopen op problemen die niet meer makkelijk opgelost kunnen worden. De enige optie die zij hebben is de applicatie volledig opnieuw bouwen, of overgenomen worden door de suite die wel controle heeft op haar processen en software.

Conclusie

Nu we alle fases hebben doorlopen, hebben we ook kunnen zien wat de karakteristieken zijn per fase. De grote uitdaging met SaaS-applicaties is dat je een bepaalde ‘market-fit’ zoekt.

Op een ‘Pionier’ of ‘Start Up’ manier software bouwen zorgt ervoor dat je goedkoper kunt zoeken naar deze fit: als je nog weinig klanten hebt, of juist op zoek bent naar klanten dan is deze manier prima.

Maar pas op! Als je te lang op deze manier blijft ontwikkelen pleeg je roofbouw op de toekomst van je applicatie. Zodra het bedrijf groeit en er veel meer klanten bijkomen (wat uiteraard goed nieuws is), is het belangrijk om zo snel mogelijk het eventueel achterstallige onderhoud weg te werken en meer te investeren in structuur. In het begin kan dat slikken zijn, omdat het lijkt alsof je duurder uit gaat zijn. Het vereist ook een nieuwe manier van werken en wellicht ook het toevoegen van meer ervaren mensen.

Neem je deze beslissing echter op tijd dan is dat dé manier op schaalbaar te groeien en de concurrentie in jouw markt definitief ver achter je te laten! Je kunt dan optimaal bouwen aan een innovatie oplossing terwijl het fundament ook echt stevig staat. Leggen we de twee cycli naast elkaar, dan zien we dat je bij meer aandacht voor onderhoud en structuur, je uiteindelijk méér kunt blijven innoveren:

Contact met SaaS specialist Maurits

Advies nodig?

Het is belangrijk dat je herkent in welke fase je bedrijf zich bevindt waardoor je op tijd naar de volgende fase kunt groeien. Dat helpt te bepalen welk team je nodig hebt, met welke kwaliteiten en welke stip op de horizon. Je hoeft niet altijd bij Fase 1 te beginnen. Afhankelijk van budget en kennis, kun je ook gelijk beginnen met ontwikkelen in Fase 3. Weet dan wel dat er hogere budgetten nodig zijn, dat ontwikkeling langer kan duren en dat innovaties zich niet in snel tempo zullen opvolgen.

Als PAQT komen we bedrijven in alle fases tegen en helpen hen vaak van Fase 2 naar Fase 3 en 4 te komen. We doen dit als techpartner, maar ook met investeringen via onze samenwerking met Partinc Capital.

Benieuwd hoe we jou verder kunnen helpen?

Advies nodig?

Als PAQT komen we bedrijven in alle fases tegen en helpen hen vaak van Fase 2 naar Fase 3 en 4 te komen. We doen dit als techpartner, maar ook met investeringen via onze samenwerking met Partinc Capital.

Benieuwd hoe we jou verder kunnen helpen?

Maurits Dijkgraaf

Alle artikelen