AI en digitale transformatie: een krachtige combinatie, geen shortcut
Leestijd 7 min
We willen digitaal transformeren. Hoe vaak ik die wens de afgelopen jaren niet gehoord heb. Mijn reactie is altijd: waarom zou je? Niet omdat ik niet geloof in het nut van digitaal transformeren. Integendeel, digitaal transformeren kan het verschil maken. Maar alleen wanneer je de transformatie inzet met een specifiek doel voor ogen.
Elk jaar popt er wel weer een nieuw trendwoord op. Tien jaar geleden was het nieuwe werken hip, nu zijn het machine learning en met name artificiële intelligentie (AI). Op zichzelf allemaal mooie ontwikkelingen, maar vaak wordt voorbijgegaan aan de vraag of het wel echt nodig is. Bereik je het doel er wel mee?
Wat is digitale transformatie eigenlijk? McKinsey omschrijft het, vrij vertaald, als volgt: digitale transformatie gaat over het ontwikkelen van organisatorische en technische eigenschappen die een organisatie in staat stelt continu haar klantervaring te verbeteren en kosten te verlagen. En daarmee een concurrentievoordeel te behalen. In het digitale domein geldt hoe dan ook: een goede dataorganisatie en uitwisseling tussen systemen is van essentieel belang wil je digitale transformatie in je voordeel gebruiken.
AI is een ontwikkeling die op het eerste gezicht veel ‘magische’ dingen kan, maar het wordt (vooralsnog) enkel ingezet in specifieke techdomeinen. Het gaat niet opeens ‘alles’ magisch verbinden en zorgen voor de data uitwisseling die je wilt. Het gaat niet de weg naar digitaal transformeren versnellen of zelfs vervangen.
In dit artikel ga ik daar dieper op in. De kern blijft dat je basis goed moet staan. Zonder dat je data en je huidige processen op orde zijn, gaat AI je echt niet optimaal kunnen helpen. Voor de gemiddelde Nederlandse organisatie is machine learning of de inzet van AI, zeker niet een van de eerste stappen op hun weg naar een efficiëntere manier van werken.
Sterker nog, een groot gedeelte van de mensen die we spreken, heeft onvoldoende kennis over hoe en waar ze AI en machine learning kunnen inzetten.
Voor de gemiddelde Nederlandse organisatie is machine learning of de inzet van AI, zeker niet één van de eerste stappen op hun weg naar een efficiëntere manier van werken.
Vergeet trends en focus op je proces
Meegaan met trends is een kans en gevaar tegelijk. Je wil de juiste boot niet missen, maar een trend is na een paar jaar over en de vraag is of jouw investering in tijd, geld of middelen dan nog steeds bijdraagt aan de groei van je onderneming. Daarom geef ik altijd aan iedereen mee die weer ‘iets met AI wil’: kijk eerst welk probleem je wil oplossen, voordat je naar een oplossing kijkt. Elke oplossing die je introduceert, zónder het probleem goed te kennen, is weggegooid geld.
Digitale transformatie gaat daarnaast veel verder dan wat nieuwe software. Het begint met procesoptimalisatie, waarbij software kan helpen om de processen verder te stroomlijnen. Maar voor je begint met software, moet je die processen eerst helder in kaart brengen:
- Hoe efficiënt zijn de huidige processen?
- Wat is de optimale werkwijze?
- Waar loopt het vast, of kan het sneller, beter of makkelijker?
Pas als je deze basale vragen helder in kaart hebt, begin je met nadenken over software. Eerder niet. Dáár ligt het geheim van een succesvolle digitale transformatie.
Management en IT moeten hetzelfde willen
Alles begint bij een duidelijke ambitie van het management. Waarom wil je transformeren? Wat wil je verbeteren? Op basis hiervan kun je je gewenste bedrijfsprocessen inrichten. Pas wanneer je die ambitie helder voor ogen hebt, kun je kijken óf en hoe systemen daarbij kunnen helpen.
Daarbij is samenwerking tussen management en IT essentieel. Maar wel een samenwerking waarbij IT faciliterend is ten opzichte van de doelen van het management. De business werkt namelijk direct aan de bedrijfsdoelstellingen en het is aan IT om te zorgen dat zij hierin kunnen excelleren.
Daar staat tegenover dat management in staat moet stellen hun werk goed uit te voeren. Dat betekent onder andere dat IT de ruimte moet krijgen om een visie te vormen op basis van de ambities en doelstellingen die de business heeft uitgesproken.
Ook hebben ze tijd en middelen nodig om de ambities te verwezenlijken. Helaas werken de twee nog te vaak als losse onderdelen, die elkaar niet aanvullen, maar in de weg zitten. Waar het management te makkelijk denkt over nieuwe implementaties, ziet IT meestal (al dan niet terecht) beren op de weg.
Het mooie is dat het denken vanuit ambities de synergie tussen beide disciplines automatisch bevordert. De vraag vanuit business aan IT is immers niet meer om softwarepakket A of B te implementeren, maar om (samen) een ambitie te verwezenlijken.
Wanneer er duidelijk geformuleerde bedrijfsdoelen op tafel liggen, is het aan IT om dit te vertalen naar realistische oplossingen. Krijgen ze hier vervolgens de juiste ruimte in, dan is de basis voor een succesvolle digitale transformatie gelegd.
Kosten en de business case
Ik stipte het net al even aan: vergeet niet dat er (veel) middelen nodig zijn om een digitale transformatie succesvol vorm te geven. Dat gaat verder dan de maandelijkse kosten van een softwarepakket. Gedegen voorbereiding, implementatie en change management vraagt investeringen in tijd en geld.
Daarom is een business case een krachtig middel om wel of niet te starten met een digitale transformatie. Daarin neem je bijvoorbeeld mee wat je beoogt, wat dat waard is en wat de baten zijn voor de organisatie. Aan de andere kant wil je inzichtelijk maken wat de kosten zijn.
Er zijn legio voorbeelden van organisaties die over de kop gingen omdat ze de investering in digitale transformatie onderschat hadden en daarmee tegen onvoorzien hoge kosten aanliepen. Door vooraf een businesscase uit te werken, zorg je dat alle kosten inzichtelijk zijn en weet je wat de digitale transformatie jou écht gaat opleveren.
De grootste trend van dit moment: AI
Alle aspecten in dit artikel, zijn toe te passen op misschien wel de grootste en meest verleidelijke trend van de laatste jaren: AI, oftewel kunstmatige intelligentie. Een ontwikkeling waarbij de laatste maanden zo veel gebeurt, dat het ongelofelijk lastig is bij te houden.
Talloze bedrijven lijken door die successen het gevoel te hebben met AI ‘alles op te kunnen lossen’. Wat ‘alles’ en ‘oplossen’ vervolgens betekent, blijft vaag. AI is en blijft een systeem met heel veel parameters en statistiek. Zelfs makers van een AI-toepassing weten niet wat er uit een prompt gaat komen. De resultaten zijn echter dermate goed, dat het geen wonder is dat het ook voor iedereen zo snel lijkt te gaan.
Standalone AI
Sec genomen is het inmiddels wel duidelijk dat AI voor standalone toepassingen perfect is. Denk aan het genereren van teksten, illustraties, foto’s die amper van echt zijn te onderscheiden of stemmen. Velen zullen dit misschien al gebruiken, al is het maar ter inspiratie. Microsoft komt binnenkort zelfs met een integratie in de Office-applicaties en Windows genaamd ‘Copilot’. Geen lege PowerPointpresentatie meer openen en vervolgens vastlopen met je gedachtes. Omschrijf eenvoudig wat je wilt presenteren en AI tovert zo een heel slide deck op je scherm.
“Artificial Intelligence zonder data is enkel Artificial”. Net als bij het integreren van systemen voor digitale transformatie, geldt voor AI nog meer dat er een goed datafundament moet liggen. Dat is de basis die op orde moet zijn. Data moet beschikbaar en goed gestructureerd zijn, wil je AI effectief kunnen benutten.
Door goed te kijken naar je systeemlandschap en dit logisch te organiseren, schep je de juiste condities voor een goed datafundament. Digitale transformatie en gestructureerde data gaan namelijk hand in hand. Daarmee maak je de weg vrij voor een succesvolle digitale transformatie waarin ook AI een rol kan spelen. Zonder dat datafundament kun je niet verwachten dat een brede inzet van AI voor je organisatie mogelijk is en dat de daadwerkelijke potentie van AI wordt benut
"Artificial Intelligence zonder data is enkel Artificial”.
Net als bij het integreren van systemen voor digitale transformatie, geldt voor AI nog meer dat er een goed datafundament moet liggen. Dat is de basis die op orde moet zijn.
Denk over meer na dan enkel de toepassing van AI
Weet ook dat wanneer je ‘zomaar’ AI-tools gaat inzetten, je bereid moet zijn je data en energie te geven aan een ander bedrijf dat daarmee experimenteert. De EU heeft bepaalde toepassingen van AI inmiddels ingeschaald in de een-na-hoogste risicoklasse. Veel bedrijven blokkeren het gebruik van AI voor hun medewerkers uit angst voor datalekken.
Europese regel- en wetgeving is in de maak en naar verwachting pas tegen het einde van dit jaar werkelijkheid.
Drietrapsraket: onze succesformule
Vanuit de ambitie kijk je naar processen en daarna pas naar techniek. Wie die drie stappen begrijpt, maakt kans om uiteindelijk écht succesvol te transformeren, ook met AI. Niet omdat het een trendwoord is, maar omdat er een duidelijke visie is wát er beter kan, én hoe. Deze drietrapsraket is de enige manier om digitale transformaties te laten slagen.
Vergeet je de eerste stappen, dan introduceer je lukraak technieken, verzin je oplossingen voor problemen die niet bestaan en laat je de échte problemen liggen.
Dit soort projecten, AI integreren of digitaal transformeren, kosten daarnaast veel tijd en geld en is niet iets dat je even doet.
Wil je dus digitaal transformeren, stel jezelf dan eerst de vraag: waarom zou ik?
Ik denk natuurlijk graag met je mee. Zou je eens willen sparren over digitale transformatie of AI? Of jouw inzichten delen hierover?
Wat is jouw ambitie?
Vertel ons je doelen en we gaan samen van start.
Neem contact op
Je bereikt me het snelst door te bellen naar 06 43 09 10 30
Vul je het formulier hiernaast in, dan reageer ik uiterlijk de eerstvolgende werkdag.
Een bericht via mail of LinkedIn kan natuurlijk ook.
Tot binnenkort!
